ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ



Η Μεσογειακή Φώκια Monachus monachus στην Κύπρο

10/07/2024

Η μεσογειακή φώκια, Monachus monachus, είναι το πιο σπάνιο είδος φώκιας από τα 33 είδη που υπάρχουν στον κόσμο. Είναι μάλιστα το νούμερο 1 απειλούμενο θαλάσσιο θηλαστικό στην Ευρώπη! Από την αρχαιότητα φαίνεται να ζούσε σε μεγάλες αποικίες κατά μήκος ολόκληρης της Μεσογείου, ενώ σήμερα έχουν απομείνει μόνο 700 άτομα περίπου. Τα μισά από αυτά ζουν στη θαλάσσια περιοχή της Ελλάδας, ενώ στην Κύπρο υπάρχουν γύρω στα 20 άτομα.

 

Ήξερες ότι…

Αν και η επιστημονική της ονομασία, Monachus monachus, μπορεί να παραπέμπει στη μοναχικότητα, το όνομά της στην πραγματικότητα το οφείλει στις χαρακτηριστικές δίπλες που κάνει ο λαιμός της και θυμίζουν το ράσο των καπουτσίνων μοναχών.


Η φώκια Monachus monachus τρέφεται με ψάρια, ενώ αγαπημένη της τροφή είναι τα χταπόδια. Μια ενήλικη φώκια καταναλώνει τροφή αντίστοιχη στο 5-10% του βάρους της ημερησίως. Μπορεί να καταδυθεί σε βάθος μέχρι και 200 μέτρων, ενώ έχει την ικανότητα να καλύψει κολυμπώντας μεγάλες αποστάσεις σε μικρό χρονικό διάστημα. Αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα είδη φώκιας στον κόσμο, με μήκος που ανέρχεται γύρω στα 2,5 μέτρα και ζυγίζει περίπου 300 κιλά.

Τα ενήλικα αρσενικά είναι λίγο μεγαλύτερα από τα θηλυκά. Τα δύο φύλα, παρουσιάζουν διαφορές στον χρωματισμό του τριχώματός τους: τα αρσενικά είναι σκούρα γκρι ή μαύρα με μεγάλη άσπρη κηλίδα στην κοιλιά, ενώ τα θηλυκά είναι καφέ ή γκρι με έντονή εμφάνιση από γδαρσίματα στην πλάτη. Οι νεογέννητες φώκιες, γεννιόνται με έντονη μαύρη γούνα, την οποία αποβάλουν στον ένα μήνα από τη γέννηση.

Τον μεγαλύτερο χρόνο ζωής της η μεσογειακή φώκια τον περνά στο θαλάσσιο περιβάλλον. Περνά όμως και χρόνο στη ξηρά, τόσο για ανάπαυση, όσο και για να γεννήσει και να γαλουχήσει τα μικρά της για 3-4 μήνες μετά τη γέννησή τους. Όταν είναι στη ξηρά προτιμά βραχώδεις και δυσπρόσιτες ακτές και θαλάσσια σπήλαια και της αρέσει η απομόνωση και η ησυχία. Είναι λοιπόν σημαντική η προστασία των περιοχών στις οποίες συχνάζει.

Ποια μέτρα λαμβάνονται για την προστασία της μεσογειακής φώκιας;

Η μεσογειακή φώκια προστατεύεται τόσο από εθνική νομοθεσία και κανονισμούς, όσο και από Κοινοτικές Οδηγίες και Πρωτόκολλα.

Το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ) είναι το άμεσα υπεύθυνο κυβερνητικό τμήμα για την προστασία της Monachus monachus στην Κύπρο. Στη χώρα μας εφαρμόζεται πρόγραμμα παρακολούθησης από το 2010 με επισκέψεις στις θαλάσσιες σπηλιές, σημειώνοντας την παρουσία ή απουσία φώκιας, καθώς και τυχόν σημάδια χρήσης της σπηλιάς από φώκιες (π.χ. ίχνη, περιττώματα, χαρακτηριστική έντονη μυρωδιά κλπ), αλλά και τοποθέτηση φωτοπαγίδων. Επιπρόσθετα, διατηρείται βάση δεδομένων στο ΤΑΘΕ, στην οποία σημειώνονται θεάσεις της φώκιας γύρω από το νησί.

Η Ομάδα Παρακολούθησης της μεσογειακής φώκιας κατέγραψε όλα τα καταφύγια που χρησιμοποιεί το είδος σε όλο το εύρος της Κυπριακής ακτογραμμής και με τη βοήθεια ειδικού εξοπλισμού, η παρακολούθηση γίνεται σε 24ωρη βάση. Η επιβεβαίωση της αναπαραγωγικής δραστηριότητας της μεσογειακής φώκιας στην Κύπρο έγινε το 2011. Από το 2015 και έπειτα η αναπαραγωγική δραστηριότητα είναι πλέον σχεδόν ετήσια.

Η μεσογειακή φώκια πάντα αποτελούσε στοιχείο της βιοποικιλότητας της Κύπρου. Από τη δεκαετία όμως του 1960 και μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 2010, οι εμφανίσεις του είδους ήταν σπάνιες, ενώ δεν υπήρχε καμία ένδειξη για αναπαραγωγική δραστηριότητα. Από το 2011 και μετά φαίνεται ότι το είδος ανακάμπτει στις Κυπριακές θάλασσες και έχει πλέον δημιουργήσει έναν τοπικό, μικρό μεν, αλλά αναπαραγόμενο πληθυσμό.

Ποιες απειλές δέχεται η μεσογειακή φώκια;

Οι κύριες απειλές για τη μεσογειακή φώκια στην Κύπρο είναι η απώλεια και η υποβάθμιση του βιοτόπου στον οποίο ζει, η αστικοποίηση των αμέσως γειτονικών περιοχών, και οι τουριστικές πιέσεις μέσω διαφόρων δραστηριοτήτων αναψυχής. Επιπρόσθετα η υπεραλίευση είναι ακόμη ένας παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά το είδος, αφού οδηγεί στη μείωση της τροφής της μεσογειακής φώκιας. Επιπλέον, μία ακόμη σημαντική απειλή για το είδος – σε όλη του τη γεωγραφική εξάπλωση - είναι η τυχαία παγίδευση σε αλιευτικά εργαλεία.


Τι κάνω αν δω φώκια;

Οι φώκιες γεννούν τα μικρά τους μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου στα θαλάσσια σπήλαια, μετά από 10 μήνες κυοφορίας. Οι μητέρες συχνά αφήνουν τα μικρά τους στη σπηλιά όταν αναζητούν τροφή.

Η ανθρώπινη παρενόχληση αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες εγκατάλειψης των νεογέννητων φωκιών από τις μητέρες τους και της εγκατάλειψης του ασφαλούς καταφυγίου από τις μητέρες. Γι’ αυτό όταν συναντούμε τις μεσογειακές φώκιες στη θάλασσα ή σε θαλάσσια σπήλαια:

  • Αποφεύγουμε τις απότομες κινήσεις,
  • Τις θαυμάζουμε από απόσταση και με ηρεμία
  • Αν θα τις φωτογραφίσουμε, το κάνουμε χωρίς φλας
  • Ποτέ δεν τις ταΐζουμε,
  • Απομακρυνόμαστε από το σπήλαιο για να μην τις παρενοχλήσουμε και
  • Ενημερώνουμε το ΤΑΘΕ.

Πώς το έργο Πανδώτειρα βοηθά την προστασία της μεσογειακής φώκιας

Το Πανδώτειρα είναι ένα δεκαετές έργο, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα LIFE της ΕΕ. Τελικός στόχος του έργου είναι να γίνει το δίκτυο Natura 2000 πιο αποτελεσματικό, λειτουργικό και βιώσιμο.

Στο πλαίσιο του έργου θα ληφθούν μέτρα για τον μετριασμό των απειλών που δέχονται οι μεσογειακές φώκιες αλλά και άλλοι θαλάσσιοι οργανισμοί, όπως τα κητώδη και οι θαλάσσιες χελώνες, κυρίως από τις αλλαγές στο φυσικό τους περιβάλλον που προκαλεί η κλιματική αλλαγή και οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες.

Μάθε περισσότερα για το έργο Πανδώτειρα εδώ 

Συγγραφή: Μελίνα Μάρκου (Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών)


 

 

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 'ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ'

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΕΟΑ Λεμεσού και Βάσεις Ακρωτηρίου συνεργάζονται για το κοινό καλό

15/07/2025

Πραγματοποιήθηκε στα γραφεία του ΕΟΑ Λεμεσού,  συνάντηση μεταξύ του Προέδρου του Οργανισμού, κ. Γιάννη Τσουλόφτα, και του νέου Πολιτικού Διοικητή των Βρετανικών Βάσεων Ακρωτηρίου, κ. Γιώργου Κιτέου. Στη συνάντηση παρευρέθηκαν, επίσης, ο Βοηθός Πολιτικός Διοικητής, κ. Αντώνης Αντωνιάδης, καθώς και άλλα διευθυντικά στελέχη του Οργανισμού.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Πόρισμα για Takata: Ικανοποιημένη η μητέρα του Όξινου - “Θα υπάρχει διαφάνεια”

15/07/2025

Ικανοποίηση για το πόρισμα για τους Takata εξέφρασε η μητέρα του Κυριάκου Όξινου, Μαρία Λούη.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Ανοίγει για δύο μέρες το εξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας στη Νεκρή Ζώνη

15/07/2025

Ανοίγει για δύο μέρες το εξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας στη Νεκρή ζώνη, όπου θα τελεστεί θεία Λειτουργία.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Και σήμερα στα ύψη ο υδράργυρος και σήμερα- Αναμένονται βροχές εντός της εβδομάδας

15/07/2025

Βροχές προβλέπουν οι μετεωρολόγοι τις επόμενες ημέρες, με τον υδράργυρο, ωστόσο, να παραμένει στα ύψη και σήμερα.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Πέντε συλλήψεις μετά από “ντου” της ΥΚΑΝ σε οικίες, καφενεία και περίπτερα στη Λεμεσό

15/07/2025

Η Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών, στα πλαίσια των επιχειρήσεών της για τον εντοπισμό παράνομων ναρκωτικών πραγματοποίησε στις 12/07/2025 μια συντονισμένη επιχείρηση στην πόλη και σε περιοχές της επαρχίας της Λεμεσού.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Προειδοποίηση για παραπλανητικά τηλεφωνήματα σε δημότες της Λεμεσού

14/07/2025

Ο Δήμος Λεμεσού επιθυμεί να ενημερώσει το κοινό ότι άγνωστα άτομα καλούν τηλεφωνικώς δημότες και παρουσιάζονται ψευδώς ως υπάλληλοι του Δήμου, προσφέροντας «υπηρεσίες δωρεάν ασφάλισης οικίας και οικιακών συσκευών».

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Μουρτζούκου: Ανοίγει το στόμα της για τον Παναγιωτάκη και βάζει στο «κάδρο» τη μητέρα του

14/07/2025

Αναταράξεις προκαλεί το απολογητικό υπόμνημα της 25χρονης Ειρήνης Μουρτζούκου καθώς η κατηγορούμενη ξάφνιασε τις δικαστικές αρχές με τους νέους ισχυρισμούς της, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο γύρω από τον θάνατο του μικρού Παναγιωτάκη.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Πέντε Τούρκοι στρατιώτες νεκροί σε σπήλαιο στο Ιράκ από δηλητηρίαση μεθανίου

14/07/2025

Πέντε μέλη των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας δηλητηρίασης από μεθάνιο την οποία υπέστησαν κατά τη διάρκεια επιχείρησης που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή σε σπήλαιο στο βόρειο Ιράκ.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
«Ακούγαμε κραυγές για βοήθεια..Ήταν φρικτό»: 8 νεκροί από φωτιά σε πολυκατοικία στο Βιετνάμ - Συγκλονιστικές εικόνες

14/07/2025

Οκτώ νεκροί, ανάμεσά τους δυο παιδιά, είναι ο απολογισμός από τη φωτιά σε πολυκατοικία που εκδηλώθηκε τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα στην πόλη Χο Τσι Μινχ, σύμφωνα με τις αρχές της μητρόπολης του νότιου Βιετνάμ.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Σε αναστολή όλη η ιατροδικαστική υπηρεσία Πάτρας ακριβώς μετά τη σύλληψη της Μουρτζούκου

14/07/2025

Σε αναστολή τίθεται όλη η ιατροδικαστική υπηρεσία της Πάτρας με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Γιώργου Φλωρίδη.

Περισσότερα (αναζήτηση στην κατηγορία 'ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ')

Διαφημιστείτε εδώ