Ξεπέρασαν τις 17.000 οι αφίξεις παράτυπων μεταναστών από την αρχή του 2022, αριθμός που είναι σχεδόν διπλάσιος των αφίξεων του 2021, ενώ ο αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων έχει σχεδόν τριπλασιαστεί, ανέφεραν ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών αρμόδιοι αξιωματούχοι, κατά τη συζήτησηγια την τοποθέτηση συρματοπλέγματος, μήκους 11 χιλιομέτρων στη γραμμή κατάπαυσης του πυρός, αλλά και για τα προβλήματα που δημιουργούνται στις γύρω κοινότητες.
Η αυτεπάγγελτη εξέταση του θέματος, που ξεκίνησε έπειτα από εισήγηση των βουλευτών του ΑΚΕΛ, Άριστου Δαμιανού, Μαρίνας Νικολάου και Βαλεντίνου Φακοντή, ξεκίνησε τον περασμένο Ιούλιο και συνεχίστηκε με σκοπό να τεθούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι της περιοχής, οι οποίοι περνούν μέσω της καγκελόπορτας του συρματοπλέγματος για να μετακινηθούν από και προς τις κατοικίες και τις επιχειρήσεις τους.
Στο πλαίσιο της συζήτησης που αναπτύχθηκε στην Επιτροπή για τα αποτελέσματα περίπου εφτά μήνες μετά την εγκατάσταση του συρματοπλέγματος, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, Κώστας Κωνσταντίνου, ανέφερε ότι στις περιοχές εκείνες διαπιστώθηκε ότι περιορίστηκε η διέλευση παράτυπων μεταναστών, αλλά αντί εκείνων χρησιμοποιούνται άλλα σημεία. Εξήγησε ότι από μόνο του το συρματόπλεγμα δεν είναι λύση, αλλά συμβάλλει σε περιορισμό της προηγούμενης κατάστασης, ενώ αναρωτήθηκε σε ποιο σημείο θα είχαν φτάσει τα πράγματα, αν δεν είχαν γίνει κινήσεις για αντιμετώπιση του φαινομένου. «Στερέψαμε από εναλλακτικές», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Κωνσταντίνου και κάλεσε όσους έχουν προτάσεις για ελάφρυνση των υποδομών του κράτους, να συμβάλουν.
Επεσήμανε ότι όσο επωφελούνται μεγάλες εταιρείες από τη διακίνηση μεταναστών μέσω Τουρκίας προς την κατεχόμενη Κύπρο, όπως είναι οι Τουρκικές Αερογραμμές και η Πήγασος, το πρόβλημα θα εντείνεται. Εξήγησε ότι οι εταιρείες μεταφέρουν μαζικά ασυνόδευτους ανήλικους και ότι είναι σαφές πως τα εισιτήρια είναι επιδοτούμενα.
Μιλώντας κατά τη συνεδρίαση ο κ. Κωνσταντίνου, τόνισε την επιδείνωση της κατάστασης, λόγω της γεωμετρικών ρυθμών αύξησης των αφίξεων παράτυπων μεταναστών και ιδιαίτερα των ασυνόδευτων ανηλίκων. Όπως είπε, με περισσότερες από 17.000 αφίξεις μέχρι στιγμής το 2022, ο αριθμός πλησιάζει το διπλάσιο των αφίξεων του 2021, ενώ ο αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων φτάνει μέχρι και το τριπλάσιο, προκαλώντας μεγάλη πίεση στο σύστημα πρόνοιας.
Ως θετική εξέλιξη, ο κ. Κωνσταντίνου επεσήμανε το γεγονός ότι ο κανονισμός περί εργαλειοποίησης των μεταναστών συζητιέται και φαίνεται να υπάρχει πολιτική συμφωνία σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με τρόπο τέτοιο, ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί και στην Πράσινη Γραμμή, παρ’ όλο που δεν είναι εξωτερικό σύνορο της ΕΕ. Αναφέρθηκε, ακόμα, στο έργο για δύο νέα κέντρα που ολοκληρώνονται στην Κύπρο, με συνδρομή €67 εκ. από την Κομισιόν, για τη διαχείριση του αυξημένου αριθμού μεταναστών, που καταφθάνουν στην Κύπρο.
Πρόσθεσε ότι η πίεση από τις αυξημένες ροές επιβαρύνει και το κέντρο Πουρνάρα, γι’ αυτό γίνονται προσπάθειες για επιτάχυνση των διαδικασιών καταγραφής των ατόμων που περνούν από εκεί, αν και περισσότεροι είναι αυτοί που φτάνουν, από αυτούς που φεύγουν από τον χώρο. Σημείωσε, δε, ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 70.000 άτομα που έχουν περάσει στις ελεγχόμενες από την ΚΔ περιοχής και ζουν σε πόλεις και χωριά.
Απαντώντας σε ερώτηση του Προέδρου της Επιτροπής, Άριστου Δαμιανού, σχετικά με επιστολή της Επιτρόπου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, ο κ. Κωνσταντίνου ανέφερε ότι δεν ήταν δυνατό να γίνει μέχρι τώρα διαβούλευση με την Επίτροπο, σχετικά με τον τρόπο που διεξάγεται ο έλεγχος των προσώπων που διέρχονται του συρματοπλέγματος, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία των προσωπικών τους δεδομένων, καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η κατάρτιση του σχετικού εγγράφου από πλευράς από πλευράς της αρμόδιας αρχής, το οποίο θα υποβληθεί στην Επίτροπο ως βάση για διαβούλευση. Αυτό, όπως είπε, αναμένεται να γίνει σύντομα.
Μιλώντας εκ μέρους της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αστυνομίας, ο Πέτρος Ζένιου, ανέφερε ότι σημαντική παράμετρος του ελέγχου των ροών είναι και ο εντοπισμός, η ταυτοποίηση και καταγραφή των μεταναστών που φτάνουν στην Κύπρο, κάτι στο οποίο μπορεί να βοηθήσει και η παρουσία του συρματοπλέγματος. Αναφέρθηκε, δε, και στην αντιμετώπιση της δράσης των διακινητών, λέγοντας ότι έχουν γίνει 85 συλλήψεις, σημειώνοντας όμως ότι οι ποινές που επιβάλλονται είναι συνήθως 2-3 μήνες φυλάκισης. Τόνισε, όμως, ότι ο πλούτος που αποκομίζουν από τις παράνομες δραστηριότητες, τους δίνει τη δυνατότητα να μεταφέρουν ακόμα περισσότερο κόσμο και αναφέρθηκε χαρακτηριστικά σε περίπτωση διακινητή που συνελήφθη το 2020 με ταχύπλοο, και κατάφερε μέχρι σήμερα να αγοράσει τρία σκάφη, με τα οποία μεταφέρει μετανάστες στον κόλπο της Μόρφου μέσα σε τρεις ώρες.
Με παρέμβασή της κατά της συνεδρίαση, η Ύπατη Αρμοστεία για του Πρόσφυγες στην Κύπρο, εξέφρασε την αλληλεγγύη της στην Κυπριακή Δημοκρατία, που καλείται να διαχειριστεί έναν δυσανάλογα μεγάλο αριθμό αφίξεων. Σημείωσε ότι δεν υποστηρίζει πως όλοι ανεξαιρέτως θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στη Δημοκρατία, αλλά θα πρέπει να μείνουν ανοικτές οι δίοδοι, ώστε μπορούν να αιτούνται άσυλο όσοι το έχουν πραγματικά ανάγκη. Πρόσθεσε ότι η εγκατάσταση του φράκτη είναι δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, όμως το δικαίωμα στο άσυλο δεν μπορεί να περιορίζεται. Εξέφρασε, τέλος, τη διάθεση να συζητηθεί η διαδικασία για την εφαρμογή συστήματος που θα επιτρέπει την πρόσβαση ατόμων στην προστασία ασύλου, καθώς και τη πρόθεση να συμβάλει στην αποφυγή του εγκλωβισμού στην ουδέτερη ζώνη, ατόμων που πιθανόν να χρήζουν προστασίας. «Ολοκληρωτική απαγόρευση της πρόσβασης παραβιάζει και το εθνικό δίκαιο και διεθνείς συμβάσεις», κατέληξε.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη συνεδρίαση και στη στάση των Ηνωμένων Εθνών, με τον Άριστο Δαμιανού να παρουσιάζει έγγραφο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, στο οποίο γίνεται λόγος για παραβίαση 12 χιλιομέτρων εντός νεκρής ζώνης από την Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ αναφέρει ότι «τίθεται σε κίνδυνο η ακεραιότητα της νεκρής ζώνης».
Τις θέσεις αυτές σχολίασε εκ μέρους του Υπουργείου Εξωτερικών ο Σταύρος Χατζηγιάννης, λέγοντας ότι «η ειρηνευτική δύναμη συμπεριφέρεται σαν να έχει κυριαρχία ή αποκλειστική αρμοδιότητα στη ουδέτερη ζώνη», ενώ χαρακτήρισε τις περιγραφές στο έγγραφο υπερβολικές ή και απαράδεκτες, αναφερόμενος ιδιαίτερα στη θέση για «κίνδυνο της ακεραιότητας της νεκρής ζώνης». Είπε, δε, ότι γίνεται προσπάθεια να τύχουν διαχείρισης τα παράπονα από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Από την πλευρά του Υπουργείου Εσωτερικών, ο κ. Κωνσταντίνου έκανε λόγο για απάθεια από πλευράς ΟΗΕ για όσα διαδραματίζονται εντός της ουδέτερης ζώνης.
Για αναποτελεσματικό μέτρο μίλησε στις δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού και ανέφερε ότι η δημιουργία του φράκτη, ποσώς έχει αντιμετωπίσει το υπαρκτό ζήτημα της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών, παραπέμποντας στα στατιστικά στοιχεία που λένε ότι έχουν διπλασιαστεί οι ροές και σε μαρτυρίες των κοινοταρχών και πολιτών από τις γειτνιάζουσες κοινότητες που αναφέρουν ότι οι ροές έχουν μεταφερθεί σε άλλες παρακείμενες κοινότητες, στις οποίες δεν έχει επεκταθεί ο φράκτης.
Πρόσθεσε ότι «δεν έχει υπάρξει η αναγκαία τεκμηρίωση ή και αναγκαία διαβούλευση με επηρεαζόμενες δομές και φορείς του κράτους», παραπέμποντας στην επιστολή ημερομηνίας 19/10/2022, της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η οποία δηλώνει ότι δεν είχε εμπλακεί, αλλά ούτε είχε ερωτηθεί, ούτε έχει γνωματεύσει ακόμα, αναφορικά με τον επηρεασμό δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα πολιτών.
«Το πιο σημαντικό αλλά και το πιο ανησυχητικό, είναι το γεγονός ότι, ως αποτέλεσμα των αποφάσεων της Κυβέρνησης Αναστασιάδη - ΔΗΣΥ για τον τρόπο διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών, έχουμε τεθεί σε ευθεία σύγκρουση με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, την ειρηνευτική δύναμη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, αλλά ακόμη χειρότερα έχουμε τεθεί σε ευθεία σύγκρουση με το Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών», πρόσθεσε ο κ. Δαμιανού.
Εξήγησε ότι στην έκθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας αναφορικά με την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Κύπρο, «καταγράφεται στην παράγραφο 9 ότι παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας προς τις πλευρές για να σεβαστούν την αποστολή της ειρηνευτικής δύναμης αναφορικά με τη γραμμή κατάπαυσης του πυρός, έχει παρατηρηθεί παραβίαση, ένεκα μη εξουσιοδοτημένων κατασκευών κατά μήκος και εντός της γραμμής κατάπαυσης του πυρός, που θέτουν σε κίνδυνο την ακεραιότητα της γραμμής κατάπαυσης του πυρός». Καταλήγει, δε, ότι δεν έχει σημασία αν η εκτίμηση αυτή είναι δικαιολογημένη ή αδικαιολόγητη, αλλά το γεγονός ότι το ΣΑ θεωρεί πως η Κυπριακή Δημοκρατία και η ελληνοκυπριακή κοινότητα «έχει παραβιάσει τα θέσμια που αφορούν την γραμμή κατάπαυσης του πυρός».
Σε δηλώσεις του ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννη, ανέφερε ότι «δυστυχώς σε ενάμιση χρόνο περίπου από σήμερα ο κάθε δέκατος κάτοικος αυτού του νησιού θα είναι μετανάστης», θέτοντας ζήτημα ανθεκτικότητας του κράτους. Τόνισε, δε, την ανάγκη για ριζοσπαστικές πολιτικές, ώστε να σταματήσει «η Κύπρος να αποτελεί πόλο έλξης και μια βιομηχανική παραγωγή αιτητών πολιτικού ασύλου». Ανέφερε ότι θα πρέπει να ασκηθούν πιέσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς, όπως είπε, δεν πρόκειται μόνο για πρόβλημα της Κύπρου.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην καταδίκη των διακινητών και των συνεργατών τους, χαρακτηρίζοντας «άκρως αδικαιολόγητο και ταπεινωτικό» να υπάρχουν κυκλώματα διακινητών με συνεργάτες στην Κύπρο. Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με τις μικρές ποινές που ακούστηκε στην Επιτροπή ότι επιβάλλονται, τόνισε ότι «πρέπει να δούμε πως θα κάνουμε πιο αυστηρό το νομικό πλαίσιο, πως θα περιορίσουμε τον ρόλο τους αυτό». Κατέληξε, δε, ότι η έκθεση της ΚΥΠ που ο ίδιος ζήτησε να παραδοθεί στη Βουλή, σχετικά με την εμπορία προσώπων, θα παρουσιάσει «πλούσιο ιστορικό κατασκόπων, ατόμων επικίνδυνων που έχουν σχεδιάσει πράξεις εξτρεμιστικές».
Σε δηλώσεις της η Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, ανέφερε ότι από την προσωπικής της εμπειρία κατά την επίσκεψη στην περιοχή όπου τοποθετήθηκαν τα συρματοπλέγματα, φαίνεται να έχουν εγκλωβιστεί κατοικίες και υποστατικά μέσα σε αυτά. Σημείωσε, δε, ότι το μέτρο είναι τελείως αναποτελεσματικό, αφού όπως φαίνεται οι αφίξεις συνεχίζουν να αυξάνονται, ενώ είναι εις γνώσει της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης ότι όταν κλείνει μία δίοδος, αξιοποιούνται άλλες.
Έθεσε, επίσης, ζήτημα για ποιο λόγο θα πρέπει η αστυνομία να παρακολουθεί και να εγκρίνει τις επισκέπτες των κατοίκων της περιοχής. «Παραβιάζεται όλο το ευρωπαϊκό κεκτημένο για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και την ελεύθερη μετακίνηση», είπε η κ. Ατταλίδου. Κατέληξε ότι πιο αποτελεσματική θα ήταν η ενίσχυση της υπηρεσίας ασύλου, ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων και να μαθαίνουν όσοι επιθυμούν να καταβάλουν ποσά σε διακινητές, ότι δεν μπορούν να προσδοκούν σε παροχή προστασίας.
